Gmina

Gmina

Gmina Rydzyna położona jest w południowej części Województwa Wielkopolskiego, w bezpośrednim sąsiedztwie Leszna (ok. 10 km), w powiecie leszczyńskim. Teren gminy kształtują trzy malownicze krainy: Równina Leszczyńska, Wał Bojanowski i dzielące je Obniżenie Rowu Polskiego.

Rydzyna jest miastem – zabytkiem, objętym opieką konserwatorską z uwagi na zachowany XVIII wieczny układ przestrzenny oraz liczne zabytkowe budowle. Rydzyna nazywana jest „perłą polskiego baroku” i uznawana jest za największą atrakcję regionu leszczyńskiego. Miasto założył na początku XV w. Jan z Czerniny, wywodzący się z rodu Wierzbnów rycerz Władysława Jagiełły. W końcu XVII w. Właścicielami miasta i dóbr rydzyńskich były najwybitniejsze rodziny magnackie Rzeczpospolitej: Leszczyńscy i Sułkowscy.

Najcenniejszym z rydzyńskich zabytków jest Zamek z XV/XVII w., dawna rezydencja króla Stanisława Leszczyńskiego i książąt Sułkowskich. Zamek wraz z przylegającym do niego parkiem i terenami przyległymi stanowią jeden z najcenniejszych w Polsce zespołów pałacowo-parkowych.

Rydzyna z całym zespołem rezydencjonalno-urbanistyczny została wpisana na listę Pomników Historii. Rydzyna powiązana z otoczeniem urbanistycznym jest cennym i czytelnym do dziś przykładem kompozycji wiążącej przestrzennie kilka sprzężonych osiowo elementów ukształtowanych w XVII i XVIII wieku. Odznacza się wyjątkowymi wartościami historycznymi, urbanistyczno-architektonicznymi i naukowymi. Usytuowana jest w północno-wschodniej części Rydzyny. W jej skład wchodzą: zamek, rozległy park, monumentalne oficyny i budynki gospodarcze oraz założenie ogrodowe z budynkiem strzelnicy.

Pomnik Historii to jedna z form ochrony zabytków o wyjątkowym znaczeniu dla historii i kultury Polski. Formuła ta funkcjonuje od 1994 r. Ostateczną decyzję o wpisaniu zabytkowego obiektu na listę Pomników Historii podejmuje prezydent. Do tej pory było to 60 zabytków szczególnej rangi, w tym Kraków – jako historyczny zespół miasta, Biskupin – jako rezerwat archeologiczny, Częstochowa – z zespołem klasztornym Jasnej Góry, a także Grunwald – jako pole bitwy, Wieliczka – historyczna kopalnia soli oraz Frombork – z zespołem katedralnym.

Rydzyna zajmuje powierzchnię 135,56 km2. Sąsiaduje z pięcioma gminami Województwa Wielkopolskiego: Święciechowa, Osieczna, Krzemieniewo, Poniec, Bojanowo i miastem Leszno oraz Gminą Góra (Województwo Dolnośląskie). Przez gminę przebiega droga ekspresowa S5 oraz droga wojewódzka nr 309 Poznań – Wrocław. Gminę Rydzyna zamieszkuje 9416 osób, w tym w mieście Rydzyna 2828 osób. System osadniczy tworzą 22 jednostki osadnicze, z czego 16 posiada status sołectw.
Na terenie miasta znajdują się liczne zabytki m.in. barokowy zespół kamieniczek w Rynku wraz z ratuszem i unikalną w Polsce figurą Trójcy Świętej, barokowy kościół parafialny oraz kościół poewangelicki. Styl klasycystyczny prezentuje monumentalny zespół dawnych oficyn zamkowych. Wszystkie zabytkowe budowle Rydzyny są dziełami wybitnych architektów i budowniczych, ściąganych z różnych krajów Europy przez magnacki dwór Leszczyńskich i Sułkowskich.

Dobrze rozwinięte rolnictwo jest jednym z atutów Rydzyny. Dużą część powierzchni gminy zajmują użytki rolne oraz lasy. W gospodarce rolnictwo odgrywa znaczącą rolę. Wyraża się to wysokim udziałem w zatrudnieniu, produkcji i dochodach mieszkańców. W strukturze władania ziemią dominuje własność prywatna, a przeciętna wielkość gospodarstwa jest korzystniejsza niż w kraju. W ostatnich latach wzrosła powierzchnia gospodarstw indywidualnych, głównie gruntów ornych.

Wysokotowarowa produkcja rolnicza sprzyja rozwojowi przetwórstwa rolno-spożywczego. Większość rolników uprawia pszenżyto, żyto, pszenicę, mieszanki zbożowe oraz buraki cukrowe. W gminie uprawia się także rzepak oraz kukurydzę. Większy niż przeciętnie w kraju jest obszar uprawy warzyw.

W produkcji zwierzęcej przeważa hodowla trzody chlewnej. W plonach zbóż, hodowli trzody chlewnej i bydła, Rydzyna wraz z całym regionem leszczyńskim zajmuje czołowe miejsce w Wielkopolsce. Znaczna część gospodarstw uzyskuje plony zbliżone do osiąganych w krajach Europy Zachodniej. Wieś jest dobrze wyposażona w urządzenia infrastruktury technicznej, a poziom nasycenia podstawowymi maszynami rolniczymi przewyższa średnią krajową. Coraz większy wpływ na gospodarkę gminy mają przedsiębiorstwa świadczące usługi dla rolnictwa.

Historia rydzyńskiego szkolnictwa jest długa i bogata. Już w XVI wieku istniała tu szkółka parafialna. Bardzo ważny dla dziejów miasta był schyłek wieku XVIII, kiedy to w 1774 roku książę August Sułkowski, zgodnie z duchem zaleceń Komisji Edukacji Narodowej, założył szkołę prowadzoną przez księży pijarów. W jednym z budynków owej szkoły, działającej do 1820 roku, mieści się dziś główna siedziba Szkoły Podstawowej w Rydzynie. Przez prawie cały wiek XIX i dwa z okładem dziesięciolecia wieku
XX działały w Rydzynie dwie szkoły powszechne: katolicka i ewangelicka. Dwudziestolecie międzywojenne to okres działania w mieście znakomitego gimnazjum Fundacji Sułkowskich. Gimnazjum powstałe w roku 1928 zostało przekształcone w 1934 roku na Liceum i Gimnazjum im. Sułkowskich. Wraz z internatem działało do wybuchu II wojny światowej.

Nowy rozdział szkolnej historii rozpoczął się 4 czerwca 1972 roku, w którym to dniu uroczyście nadano Szkole Podstawowej w Rydzynie imię 17. Pułku Ułanów. Obecnie Szkoła Podstawowa w Rydzynie jest największą tego typu placówką w gminie. Znacznie później szkolnictwo rozwijało się w pozostałych miejscowościach gminy. Szkoła w Dąbczu była niegdyś szkołą katolicką, w której uczyły się dzieci polskie i niemieckie. Od października 1923 roku uczniowie podzieleni zostali na dwa oddziały: polski i niemiecki. W 1925 roku połączono ich w dwuklasową szkołę z językiem polskim jako wykładowym.

Po II wojnie młodzież polska powróciła do szkoły i uczyła się w czterech klasach. 1 Września 1991 roku szkoła uzyskała samodzielność. Obecnie uczniowie uczą się w trzech budynkach. W Kaczkowie szkoła podstawowa została utworzona dopiero po wojnie. W 1960 roku została przekształcona w pełną, siedmioklasową szkołę podstawową. W 1996 roku zakończono remont dawnego budynku spichlerza w Rojęczynie, gdzie zostały przeniesione klasy I-III. Od tego czasu szkoła mieści się w dwóch sąsiadujących ze sobą budynkach.
Od 1 września 1999 r. do roku 2017 działało  Gimnazjum w Rydzynie. Do szkoły uczęszczały dzieci z Rydzyny oraz wszystkich sołectw z terenu gminy.